Túi Mật

Túi Mật

Túi mật (honey stomach hoặc crop) là một cơ quan đặc biệt của ong mật, nằm giữa thực quản và dạ dày, được sử dụng để thu thập và vận chuyển mật hoa từ các bông hoa về tổ ong. Túi mật không phải là dạ dày tiêu hóa mà là một cơ quan dự trữ tạm thời cho mật hoa trong quá trình ong đi kiếm thức ăn.

Cấu tạo của túi mật

Túi mật là một phần phình to của thực quản, nằm ngay trước dạ dày chính. Nó có khả năng chứa mật hoa mà ong thu thập được từ các bông hoa và giữ lại trong suốt chuyến bay về tổ ong. Túi mật có khả năng chứa tới 70 mg mật hoa, tương đương với gần một nửa trọng lượng của ong thợ.

• Dung tích: Một con ong thợ có thể mang lượng mật hoa gấp khoảng 40% trọng lượng cơ thể của nó nhờ dạ dày chứa mật.
• Cơ chế hoạt động: Khi ong thợ hút mật hoa từ hoa bằng vòi hút (proboscis), mật hoa sẽ được đưa vào dạ dày chứa mật thông qua thực quản. Mật hoa sau đó được giữ trong túi mật mà không bị tiêu hóa trong suốt quá trình vận chuyển.

Chức năng của dạ dày chứa mật

Túi mật đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển và chế biến mật hoa:

• Thu thập mật hoa: Ong thợ thu thập mật hoa từ các bông hoa và lưu trữ chúng trong dạ dày chứa mật để mang về tổ ong. Mỗi lần ong thợ có thể ghé thăm hàng chục bông hoa trước khi túi mật được lấp đầy.
• Vận chuyển mật hoa về tổ: Khi dạ dày chứa mật đầy, ong thợ sẽ bay về tổ và chuyển mật hoa cho các ong thợ khác trong tổ để bắt đầu quá trình chuyển hóa mật hoa thành mật ong.
• Bắt đầu quá trình tiêu hóa: Mặc dù túi mật không phải là dạ dày tiêu hóa, quá trình chuyển hóa enzyme đã bắt đầu trong dạ dày chứa mật. Ong thợ tiết ra enzyme invertase để bắt đầu quá trình phân hủy đường sucrose trong mật hoa thành các loại đường đơn giản hơn như glucose và fructose. Đây là bước đầu tiên trong quá trình biến mật hoa thành mật ong.

Quá trình truyền mật hoa trong tổ

Khi ong thợ trở về tổ với dạ dày chứa mật đầy mật hoa, chúng sẽ chuyển mật hoa cho các ong thợ khác trong tổ:

• Truyền mật hoa: Ong thợ có thể truyền mật hoa từ túi mật của mình sang miệng của ong thợ khác thông qua quá trình truyền thức ăn trực tiếp (trophallaxis). Ong nhận mật hoa sau đó tiếp tục quá trình xử lý và biến đổi mật hoa thành mật ong.
• Chế biến mật hoa: Các ong thợ trong tổ sẽ làm bay hơi nước từ mật hoa bằng cách vỗ cánh để làm giảm lượng nước, đồng thời thêm enzyme vào mật hoa để chuyển hóa đường. Khi mật hoa đã đủ cô đặc, nó sẽ được lưu trữ trong các ô lăng sáp và được niêm phong bằng sáp ong để bảo quản.

Dạ dày chứa mật và dạ dày chính

Cần phân biệt rõ túi mật và dạ dày chính (còn gọi là dạ dày giữa):

• Túi mật: Là cơ quan chứa tạm thời mật hoa mà không liên quan đến quá trình tiêu hóa thực phẩm. Dạ dày chứa mật chỉ dùng để lưu trữ và vận chuyển mật hoa từ hoa về tổ.
• Dạ dày chính: Đây là nơi ong tiêu hóa thức ăn để nuôi sống bản thân. Khi ong cần tiêu hóa thức ăn, mật ong hoặc phấn hoa từ túi mật sẽ được chuyển xuống dạ dày chính để tiêu hóa.

Tầm quan trọng của túi mật

Túi mật là một cơ quan quan trọng trong quá trình thu thập và chế biến mật ong. Nó giúp ong mật có thể thu thập mật hoa và mang về tổ hiệu quả, đồng thời bắt đầu quá trình chuyển hóa mật hoa thành mật ong ngay từ lúc thu thập.

• Hiệu quả thu thập mật hoa: Nhờ dạ dày chứa mật, ong thợ có thể thu thập mật hoa từ nhiều bông hoa trong một chuyến bay, tối ưu hóa lượng mật hoa mang về tổ. Điều này giúp tổ ong có thể tích trữ một lượng mật lớn trong thời gian ngắn, đảm bảo nguồn dinh dưỡng cho đàn ong.
• Bảo quản mật hoa: Túi mật giúp mật hoa không bị tiêu hóa ngay lập tức, bảo toàn lượng mật cho việc chế biến mật ong.

Sự khác biệt giữa ong mật và các loài khác

Túi mật là một đặc điểm quan trọng giúp ong mật khác biệt so với nhiều loài côn trùng khác. Trong khi các loài côn trùng khác thường tiêu hóa thức ăn ngay lập tức, ong mật có thể lưu trữ mật hoa trong dạ dày chứa mật để vận chuyển về tổ và chế biến thành mật ong.

Kết luận

Túi mật là cơ quan quan trọng giúp ong thợ thu thập và vận chuyển mật hoa về tổ ong để chế biến thành mật ong. Nhờ dạ dày chứa mật, ong mật có thể tối ưu hóa quá trình thu thập mật hoa, bắt đầu quá trình chuyển hóa enzyme sớm, và giúp tổ ong luôn có đủ lượng mật để nuôi dưỡng cả đàn. Sự hiệu quả của túi mật đóng góp vào việc duy trì sự sống và phát triển của đàn ong, đồng thời tạo ra nguồn mật ong quý giá cho con người.

Tác giả: Ong Mật Golden Bee