Mật Ong

Mật Ong – Tên khoa học là “Mel”

Tên gọi tại Trung Quốc là “Phong Mật” hoặc có những vùng gọi là Bách Hoa Tinh, Bạch Hoa Cao, Phong Đường, Bạch Mật, Thạch Mật, Miel.

Tiếng Pháp là “d’abeilles” – Tiếng Anh là “Honey”

Mật ong nếu nhìn bằng mắt thường sẽ là một chất lỏng sệt, màu vàng, có những loại mật màu đen hoặc trắng, có vị ngọt và hương thơm đặc trưng.

Mật ong được làm từ mật hoa – ong mật thu thập mật hoa từ nhiều loại hoa khác nhau, đem về chế biến bằng dạ dày và trở thành mật ong mà chúng ta sử dụng.

Theo nghiên cứu, mật ong đã được sử dụng từ hàng ngàn năm trước. Các bằng chứng khảo cổ học cho thấy người Ai Cập cổ đại đã sử dụng mật ong như một thực phẩm và nguyên liệu y tế.

Trong tự nhiên, mật ong là một loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, đây là loại thực phẩm duy nhất có thể cho động vật, côn trùng và cả con người sử dụng.

Trong lưu truyền dân gian

Trong thời Tây Hán, vào năm 202 Trước Công Nguyên, các thầy thuốc lương y đã phân loại hơn 365 loại được liệu dùng để chăm sóc sức khỏe thành 3 nhánh, bao gồm Thượng Phẩm, Trung Phẩm và Hạ Phẩm.

Trong đó, Mật Ong và Sáp Ong của con Ong Mật được xếp vào loại Thượng Phẩm, tức là dược phẩm có giá trị cao nhất trong việc trị bệnh và bồi bổ sức khỏe của con người.

Mật ong được cho là không có độc, có thể dùng lâu dài và được sử dụng rộng rãi trong nhiều bài thuốc và phương pháp chăm sóc cơ thể.

Trong cuốn sách “Thần nông bản thảo kinh” có viết: ” Mật ong có vị ngọt, tính bình, chủ trị tà khí trong ngực và bụng, bồi bổ ngũ tạng, ích khí bổ trung. giảm đau, giải độc, trừ được nhiều bệnh bằng trăm thứ thuốc. Dùng lâu ý chí kiên cường, thần thái nhẹ nhàng, không già, sống lâu.”

Trong “Bản thảo cương mục” – một cuốn bách khoa của Trung Quốc về Dược vật học được Thầy thuốc Lý Thời Trân biên soạn vào thế kỉ 16 đầu thời nhà Minh được coi là tác phẩm y học hoàn chỉnh và chi tiết nhất trong lịch sử Đông Y có đề cập đến những tác dụng và phương pháp sử dụng mật ong như một bài thuốc và có thể kết hợp với nhiều dược liệu khác đề điều trị và hỗ trợ cơ thể.

Trong đó còn nhấn mạnh 5 công hiệu của mật ong trong chế biến thuốc như: Thanh nhiệt, bồi bổ, giải độc, làm tươi nhuận, ngưng đau.

Y học cổ xưa ứng dụng sản phẩm từ Ong để điều trị bệnh. Trong cuốn sách Y học “Tứ bộ y điển” biên soạn vào thế kỉ thứ IV ghi chép rất rõ tất cả các bài thuốc từ mật ong dùng cho cơ thể.

Như vậy, điều trị và bồi dưỡng cơ thể bằng ong mật là hoàn toàn có căn cứ và kinh nghiệm thực tiễn từ thời xa xưa.

Theo góc nhìn khoa học

Theo khoa học, mật ong là một hợp chất chứa nhiều chất dinh dưỡng bao gồm vitamin, khoáng chất, axit amin và chất chống oxi hóa.

Những dưỡng chất đó khi đi vào cơ thể sẽ cung cấp một nguồn năng lượng tự nhiên giúp hỗ trợ sức đề kháng, giúp cơ thể đào thải chất độc và tăng cường sức khỏe.

Trong cơ thể chúng ta có các gốc tự do tổn thương. Khi gặp những dưỡng chất có trong mật ong, như chất chống oxy hóa sẽ giúp trung hòa các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.

Không những thế, những giá trị như kháng khuẩn, kháng viêm, hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch, hỗ trợ giấc ngủ, chăm sóc da… đều đã được khoa học thử nghiệm và chứng minh có kết quả khi sử dụng mật ong.

Công dụng của mật ong rất đa dạng, tùy vào cách sử dụng và phương pháp chế biến có thể đem lại nhiều công dụng khác nhau, điển hình như một số công dụng sau:

Kháng khuẩn, kháng viêm:

Trung hòa các gốc tự do:

Hỗ trợ tiêu hóa:

Tăng cường hệ miễn dịch:

Cung cấp năng lượng:

Cải thiện giấc ngủ:

Giảm các triệu chứng ho, đau họng:

Trong một số trường hợp, khi sử dụng mật ong kết hợp với dược liệu y học có thể có tác dụng tích cực trong việc chữa bệnh và hỗ trợ sức khỏe, cụ thể như:

Tác dụng với dạ dày và đường ruột:

Công dụng tiêu viêm, khử đờm, trị ho:

Cải thiện các bệnh tim mạch:

Thúc đẩy chuyển hóa ở gan:

Điều tiết hệ thần kinh:

Điều trị vết thương nhiễm trùng:

Điều trị lở loét:

Không những thế, nếu sử dụng các sản phẩm khác của con ong mật như Sữa Ong Chúa, Phấn Hoa còn có thể điều trị các bệnh khác.

Uống mật ong là một phương pháp đơn giản nhất để sử dụng mật ong cho cơ thể, thay vì ăn trực tiếp mật ong, chúng ta có thể pha nước chanh mật ong hoặc nước cam mật ong, khi uống mật ong giúp cơ thể hấp thu các dưỡng chất có trong mật ong nhanh hơn.

Một số loại trái cây có thể sử dụng kết hợp với mật ong để uống như:

Chanh

Cam

Cà chua

Cà rốt

Nghệ

Trong một số trường hợp, việc sử dụng mật ong đúng thời điểm có thể có những cải thiện về thể chất và tinh thần, cụ thể như:

Uống mật ong để giảm cân

Uống mật ong để tăng cân

Uống mật ong để dễ đi vào giấc ngủ

Uống mật ong để đào thải chất độc buổi sáng

Uống mật ong để hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn sau bữa ăn

Uống mật ong điều trị trào ngược dạ dày

Công dụng của việc:

Uống nghệ mật ong

Uống chanh mật ong

Uống mật ong lúc nào tốt nhất.

Sử dụng mật ong không khó, tuy nhiên cần lưu ý một số điều như sau:

• Không pha mật ong với nước nóng.
• Không sử dụng mật ong giả.
• Không nên sử dụng mật ong có dấu hiệu hư hỏng.
• Không lạm dụng mật ong, sử dụng có liều lượng.
• Không cho trẻ dưới 1 tuổi sử dụng.
• Phụ nữ có thai nên tham khảo ý kiến Bác Sĩ.

Trong một số trường hợp, người bệnh có thể sử dụng dược liệu ngâm với mật ong để tăng tính năng hỗ trợ điều trị bệnh.

Mật ong vốn sẵn đã có những giá trị quý giá trong việc hỗ trợ cơ thể, nhưng khi kết hợp với một số dược liệu khác, mật ong sẽ có giá trị cao hơn kể về mặt dinh dưỡng và duy trì sức khỏe, điển hình như:

Gừng ngâm Mật Ong

Tỏi ngâm Mật Ong

Hoa Đu Đủ Đực ngâm Mật Ong

Chanh ngâm Mật Ong

Trứng Gà ngâm Mật Ong

Saffron ngâm Mật Ong

Đông Trùng Hạ Thảo ngâm Mật Ong

Nhung Hươu ngâm Mật Ong

Nhân Sâm ngâm Mật Ong

Tùy thể trạng của từng người, hãy sử dụng liều lượng hợp lý, kiểm tra nguồn gốc sản phẩm và tham khảo ý kiến Bác Sĩ trước khi bắt đầu sử dụng.

Mật ong thật là mật ong được khai thác từ thiên nhiên và không pha chế bất cứ tạp chất nào bên trong.

Để sử dụng mật ong nguyên chất, hãy mua từ những trang trại nuôi ong uy tín, chuyên nghiệp và có hình ảnh thật tế, tránh mua phải mật ong không rõ nguồn gốc trên thị trường.

Dưới đây là một số kinh nghiệm phân biệt mật ong thật:

Màu sắc: Có màu sắc tự nhiên và đồng đều, từ vàng nhạt đến nâu đậm tùy thuộc vào loại hoa ong thu thập mật. Mật ong thật có độ trong và hơi sáng bóng.

Vị ngọt: Mật ong thật có vị ngọt tự nhiên, dịu nhẹ, không gây cảm giác ngọt gắt. Sau khi nuốt, mật ong thật để lại vị hơi ngọt, thơm nhẹ trong cổ họng.

Độ dẻo: Có độ nhớt cao và dẻo dai. Nếu bạn đổ mật ong trong ly nước, mật ong thật sẽ chìm xuống đáy trước khi tan dần.

Hàm lượng nước: Vì có hàm lượng nước thấp, mật ong thật sẽ dẻo và dính.

Kết tinh: Theo thời gian và điều kiện bảo quản, mật ong thật bị kết tinh (đông đặc) ở nhiệt độ thấp hoặc trong môi trường khô ráo. Đây là một hiện tượng tự nhiên của mật ong nguyên chất.

Đông đá: Mật ong thật không bị đông đá hoàn toàn khi để trong ngăn đá của tủ lạnh, đường tự nhiên như glucose và fructose trong mật ong có điểm đóng băng cao hơn nước, vì vậy mật ong thật không đông cứng hoàn toàn như nước, mà chỉ trở nên sệt, đặc lại hoặc thậm chí có thể kết tinh.

Mật ong có giá trị khi đó là mật ong thật, được khai thác từ hoa trái trong tự nhiên. Khác với mật ong pha đường hoặc siro.

Mật ong giả đã không chứa giá trị dinh dưỡng mà còn tìm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe khi sử dụng, nếu mua và phát hiện mật giả, hãy ngưng sử dụng và vứt bỏ.

Trước đây. mật ong đều là do con ong mật tự nhiên làm ra, lúc trước khi diện tích rừng tự nhiên còn rộng lớn thì mật ong sử dụng chủ yếu được khai thác từ rừng già – gọi là mật ong rừng.

Hiện nay, diện tích rừng giảm mạnh, thay vào đó là đô thị hóa, do đó mật ong rừng càng ít đi, quần thể ong rừng giảm mạnh, rất ít tổ ong tự nhiên còn sót lại và chúng sống ở sâu trong rừng.

Dựa vào hiểu biết và quan sát tập tính của con ong, người nuôi ong đã dùng kĩ thuật của mình để nuôi ong lấy mật và phát triển thành nghề nuôi ong mật.

Mật ong nuôi là loại mật ong được khai thác dựa vào kinh nghiệm của người nuôi ong. Ong nuôi được thợ ong chăm sóc và khai thác mật tại các vùng cây ăn quả nông nghiệp nhất định và có kiểm soát, thu hoạch mật đơn hoa – gọi là mật ong nuôi để phân biệt với mật ong rừng.

Điểm khác nhau duy nhất chính là hương vị. Mật ong rừng được con ong mật lấy trong rừng, hệ thực vật đa dạng, nhiều loại mật hoa khác nhau trộn vào nên hương vị cũng khác hẳn – gọi là mật đa hoa.

Không có loại mật ong rừng nào nổi tiếng, vì mỗi tổ ong sẽ có một hương vị mật khác nhau, không tổ nào giống tổ nào – vì nó thiên về vị trí địa lý và loại hoa con ong lấy mật.

Mật ong nuôi thì có hương vị đặc trưng của nó, không thể làm giả được – loại mật ong nuôi được con người thu hoạch nổi tiếng nhất trên thế giới đó chính là mật ong Manuka của Newzealand – loại mật ong chứa nhiều GMO nhất.

---

Về giá trị, mật ong nuôi hay mật ong rừng đều giống nhau, chúng cũng chứa những chất dinh dưỡng tương tự như tất cả loại mật ong trên thế giới.

Hiện nay, kỹ thuật nuôi ong mật phát triển, người nuôi ong đã có thể nuôi nhốt các loại ong rừng tự nhiên về với mục đích khai thác mật ong, dù chưa thuần hóa hoàn toàn nhưng việc này đã cho thấy được kiến thức và kinh nghiệm của người dân Việt Nam rất tiến bộ.

Một số loại mật ong rừng phổ biến trên thị trường:

Mật ong dú

Mật ong ruồi

Mật ong khoái

Dù mật rừng hay mật nuôi, chúng đều có tính chất như nhau trong thành phần dinh dưỡng. Tùy mỗi người sẽ lựa chọn hương vị mà mình thích vào mục đích sử dụng cá nhân. Tuy nhiên khách hàng không nhất thiết phải đề cao quá mức giá trị của mật ong rừng để thương lái trục lợi, từ đó tiền mất tật mang.

Việt Nam là đất nước gần xích đạo, thuộc vùng khí hậu nhiệt đới. Hệ thực vật tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ và đa dạng. Mật ong lấy từ các vùng cây trái của Việt Nam chứa rất nhiều giá trị, được xếp loại cao trên thế giới.

Ở Việt Nam cả 3 vùng Bắc – Trung – Nam đều có thể khai thác mật ong, tùy vào loại hoa sẽ cho ra những loại mật khác nhau, trong số đó có những loại mật nổi tiếng như:

Mật ong rừng – Tây Bắc.

Mật Ong hoa Bạc Hà – Hà Giang.

Mật ong hoa Nhãn – Hưng Yên.

Mật ong hoa Cà Phê – Đắk Lắc.

Mật ong hoa Vải – Lục Ngạn Bắc Giang.

Mật ong hoa Xuyến Chi – mọc dại ở Việt Nam.

Mật ong hoa Cao Su – Bình Phước.

Mật ong hoa Tràm – Khu vực miền Tây Nam Bộ.

Mật ong hoa Keo – Khu vực miền Trung.

Cả ba vùng đều có những vùng trồng cây nông nghiệp với diện tích rộng lớn, phù hợp cho việc khai thác mật ong tự nhiên.

Nổi tiếng nhất ở Tây Nguyên có thể nói đến mật ong hoa cà phê – loại cây đặc trưng của vùng đất đỏ Bazan –  thủ phủ cà phê của Việt Nam.

Là một trong những sản phẩm nổi bật của vùng đất Tây Nguyên – Mật Ong Hoa Cà Phê Đắk Lắk nơi nổi tiếng với những cánh đồng cà phê xanh tươi và khí hậu lý tưởng cho việc nuôi ong.

Với chất lượng hảo hạng và hương vị đặc trưng, sản phẩm này không chỉ là món quà quý giá từ thiên nhiên mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho người tiêu dùng.

Đắk Lắk, với khí hậu ôn hòa và đất đai màu mỡ, tạo điều kiện lý tưởng cho ong phát triển và sản xuất mật ong chất lượng cao.

Đặc điểm nổi bật của mật ong hoa Cà Phê

• Đó là hương vị, mật ong hoa cà phê có hương vị ngọt ngào, dễ chịu và thơm mát đặc trưng. Sản phẩm mang lại cảm giác dễ chịu và sảng khoái khi thưởng thức.
• Rất dễ nhận biết Mật ong hoa cà phê bởi nó có màu vàng nhạt đến vàng hổ phách, trong suốt và không có cặn bẩn, thể hiện sự tinh khiết và chất lượng.

Bất cứ ai đã thử qua mật ong hoa cà phê đều sẽ ấn tượng với hương vị của loại mật này, thứ được mệnh danh là vàng lỏng của đất trời Tây Nguyên.

Mật ong có thể được phân loại theo giá bán dựa trên nhiều yếu tố như loại mật ong, nguồn gốc, chất lượng, phương pháp thu hoạch và độ hiếm.

Mật ong bán lẻ:

Là loại mật ong đơn hoa dễ khai thác, chất lượng sản phẩm cao và đa dạng. Các loại mật ong như mật ong hoa Nhãn, mật ong hoa Cà Phê, mật ong hoa Bạc Hà thường có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo về chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm.

Giá bán lẻ thường dao động từ 100.000 – 500.000 VND/lít, tùy thuộc vào nguồn gốc và loại mật ong.

Mật ong bán sỉ:

Mật ong bán sỉ là loại mật ong được bán với số lượng lớn, thường cung cấp cho các đại lý, nhà bán lẻ, hoặc các cơ sở chế biến thực phẩm, mỹ phẩm.

Mật ong sỉ thường được khai thác số lượng lớn và thời gian khai thác nhanh, có thể kể đến như mật Cao Su, mật Tràm, mật Keo.

Giá bán sỉ thấp hơn so với giá bán lẻ do số lượng lớn, thường dao động từ 80.000 – 200.000 VND/lít, tùy thuộc vào loại mật và nguồn gốc.

Mật ong cao cấp:

Mật ong cao cấp là loại mật ong có chất lượng vượt trội, thường được thu hoạch từ các loài hoa quý hiếm, vùng địa lý đặc biệt hoặc theo quy trình sản xuất hữu cơ.

Mật ong cao cấp thường được thu hoạch từ những loài hoa hiếm như mật ong Manuka từ New Zealand hoặc mật ong hoa sâm Ngọc Linh.

Giá mật ong cao cấp dao động từ 500.000 – 2.000.000 VND/lít, thậm chí cao hơn tùy thuộc vào độ quý hiếm và nguồn gốc.

Mật ong thị trường ( mật ong pha – hạ thủy phần)

Mật ong thị trường, hay còn gọi là mật ong pha hoặc mật ong hạ thủy phần, là loại mật ong được xử lý và pha trộn nhằm mục đích giảm chi phí sản xuất và tăng lợi nhuận.

Loại mật ong này thường có chất lượng thấp hơn so với mật ong nguyên chất, công thức sản xuất chủ yếu là pha trộn 3 phần mật ngon và 7 phần mật tạp để át đi mùi vị. Khi đã hạ thủy phần, loại mật này rất khó nhận biết và phân biệt.

Giá bán của mật ong pha rất rẻ, có thể bán ngang với giá mật ong nguyên chất để khó phân biệt, thường là 99k 1 lít, mua 3 tặng 1, mua 5 tặng 1 v.v..

---

Mật ong có sự đa dạng lớn về phân khúc từ bán lẻ, bán sỉ đến cao cấp. Mỗi loại có những đặc điểm riêng, giá cả và đối tượng khách hàng khác nhau.

Khi mua mật ong, người tiêu dùng nên tìm hiểu kỹ về nguồn gốc và chất lượng để lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu và ngân sách của mình.

Nói đôi chút về tác dụng của mật ong, để mật ong có những giá trị với sức khỏe nêu trên, chúng ta cần phải lưu ý một số điểm:

Để mật ong giữ nguyên hàm lượng dinh dưỡng, chúng ta cần phải lựa chọn mua loại mật ong nguyên chất, mật đã già, chín mới thu hoạch, như vậy hàm lượng nước trong mật sẽ ít và mật có độ dẻo.

Mật ong nguyên chất là loại mật ong khai thác trực tiếp từ tổ ong, không qua chế biến mà đóng chai gửi đến tay khách hàng sử dụng.

Vì để giữ nguyên chất lượng mật ong, chúng ta không được xử lý nhiệt và không cần hạ thủy phần làm mất đi enzyme trong mật.

Mật ong có giá trị dinh dưỡng cao là nhờ con ong đi làm mật, khi hút mật chúng sẽ chứa vào túi mật bên trong bụng và tiết ra enzyme có lợi cho cơ thể. Cứ truyền qua từng con ong một mà lượng enzyme này càng nhiều.

Nếu xử lý nhiệt rồi, mật ong sẽ tiệt trùng, các liên kết hóa học bị phá vỡ và mật ong sẽ không còn giá trị dinh dưỡng của mật ong tự nhiên nữa. Việc sử dụng mật ong tiệt trùng này chỉ như đang uống nước mật, nước đường của loài hoa, không còn công dụng gì cho cơ thể con người nữa.

Sử dụng mật ong chín vốn dĩ đã sạch sẽ và khỏe mạnh, chúng ta không cần can thiệp gì thêm vào công việc của tự nhiên cả, vì mưu lợi trong kinh doanh nên nhiều người sử dụng mật ong kém chất lượng, chưa già đã khai thác để trục lợi bất chính mới cần tới máy móc để che đậy, làm mờ mắt khách hàng, khó phân biệt thật giả.

Cần nhớ:

Khoáng chất trong mật ong đến từ đất và cây trồng, thông qua mật hoa mà ong thu thập. Các loại cây hút khoáng chất từ đất và chuyển vào mật hoa, sau đó ong mật mang về tổ và chế biến thành mật ong.

Enzyme là được tiết ra bởi ong mật trong quá trình chế biến mật hoa thành mật ong, giúp cải thiện tiêu hóa con người, tăng khả năng kháng khuẩn tự nhiên và bảo quản mật ong lâu dài.

• Invertase (sucrase): Chuyển đổi sucrose (đường phức hợp trong mật hoa) thành glucose và fructose (đường đơn), giúp làm ngọt mật ong.
• Diastase (amylase): Phân giải tinh bột thành đường đơn, giúp cải thiện tính chất dinh dưỡng và tiêu hóa của mật ong.
• Glucose oxidase: Chuyển đổi glucose thành acid gluconic và hydrogen peroxide, giúp chống vi khuẩn và tạo nên đặc tính kháng khuẩn của mật ong.

Vitamin và khoáng chất trong mật ong có nguồn gốc từ mật hoa của các loài cây khác nhau, và mỗi loài cây cung cấp những thành phần dinh dưỡng riêng biệt.

Sử dụng Mật Ong để Tăng cân:

Mật ong chứa calo tự nhiên và đường dễ hấp thụ, có thể giúp bạn bổ sung năng lượng cần thiết để tăng cân một cách lành mạnh. Dưới đây là một số cách sử dụng mật ong để tăng cân:

Lời Khuyên:

Kết hợp với chế độ ăn giàu calo: Để tăng cân, bạn cần bổ sung nhiều calo hơn lượng tiêu hao. Hãy kết hợp mật ong với các thực phẩm giàu calo và dinh dưỡng như sữa, bơ, dầu oliu, các loại hạt, và ngũ cốc.

Ăn nhiều bữa nhỏ: Hãy ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày, mỗi bữa bổ sung thêm mật ong để tăng lượng calo nạp vào cơ thể.

Sử dụng Mật Ong để Giảm cân:

Mật ong có thể được sử dụng hiệu quả trong quá trình giảm cân nhờ khả năng cung cấp năng lượng và kiểm soát cảm giác thèm ăn. Nếu sử dụng đúng cách, mật ong có thể giúp giảm cân một cách lành mạnh.

Lời Khuyên:

Kiểm soát khẩu phần: Mặc dù mật ong có thể giúp giảm cân, nhưng nó vẫn chứa calo. Vì vậy, hãy sử dụng mật ong một cách hợp lý và không lạm dụng để tránh nạp quá nhiều calo vào cơ thể.

Kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh: Để giảm cân hiệu quả, cần kết hợp sử dụng mật ong với một chế độ ăn uống cân bằng, giàu rau củ quả, protein và chất béo lành mạnh.

Tập luyện thể dục: Việc sử dụng mật ong cần được kết hợp với chế độ tập luyện đều đặn để tăng cường hiệu quả đốt cháy calo và giảm mỡ.

Trong mật ong nguyên chất có các hợp chất, khi đưa vào cơ thể sẽ hỗ trợ một số chức năng như hệ tuần hoàn, hệ bài tiết.

Khi sử dụng mật ong lên da mặt, các vitamin và khoáng chất thẩm thấu qua da khiến làn da được đào thải độc tố, căng mịn và sáng bóng.

Một số công dụng của mật ong trong việc làm đẹp có thể kể đến như:

Dưỡng trắng da: Mật ong có thể kết hợp với nhiều nguyên liệu khác để tạo thành các loại mặt nạ dưỡng trắng da tự nhiên, giúp làm sáng da, giảm nếp nhăn và ngăn ngừa lão hóa.

Dưỡng ẩm cho da: Mật ong có khả năng giữ ẩm tự nhiên, giúp da mềm mại, mịn màng và không bị khô.

Trị mụn thâm: Mật ong có đặc tính kháng khuẩn và chống viêm, giúp giảm mụn và ngăn ngừa mụn tái phát.

Dưỡng tóc: Mật ong có thể được sử dụng để dưỡng tóc, giúp tóc mềm mượt, óng ả và phục hồi tóc hư tổn.

Tẩy tế bào chết: Mật ong kết hợp với các nguyên liệu tự nhiên như đường hoặc yến mạch có thể trở thành hỗn hợp tẩy tế bào chết tự nhiên, giúp da mịn màng và rạng rỡ hơn.

Dưỡng môi và làm hồng môi: Mật ong có thể giúp làm sáng môi, giảm thâm và giữ ẩm cho môi, giúp đôi môi trở nên mềm mại hơn.

Bên cạnh đó, khi kết hợp với một số dược liệu khác có thể làm tăng kết quả sử dụng.

Dưới đây là một số loại trái cây có thể sử dụng cùng mật ong để làm đẹp:

Mặt nạ chanh mật ong:

Mặt nạ nghệ mật ong:

Mặt nạ cà chua:

Mặt nạ cà rốt:

Mặt nạ cần tây:

Ở Việt Nam, việc sử dụng mật ong trong ẩm thực chưa phổ biến và công thức nấu ăn sử dụng mật ong còn hạn chế.

Ở các nước Phương Tây, họ coi mật ong như một chất làm ngọt thay thế đường và sử dụng hằng ngày trong ẩm thực.

Các nước Tây Phương như Mỹ, Pháp, Anh… ăn sáng bằng bánh mì nướng phết mật ong, salad rau rủ trộn với sốt mật ong và mè đen…Họ cho rằng trong mật ong có nhiều giá trị dinh dưỡng vô hình và họ sử dụng mật ong trong tất cả món ăn ngọt.

Dưới đây là một số công thức sử dụng mật ong trong món ăn :

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/appetizers

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/baked-goods

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/beverages

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/breakfast

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/condiments

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/desserts

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/kid-friendly

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/main-dishes

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/sauces-glazes

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/sides

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/snacks

https://goldenbee.com.vn/mon-ngon-tu-mat-ong/soups-salads

Mật ong là một nguyên liệu tự nhiên tuyệt vời trong ẩm thực, với vị ngọt thanh mát và hương thơm độc đáo.

Là một nguyên liệu tự nhiên, chúng ta có thể sử dụng để làm ngọt, nướng bánh, ướp thịt, làm salad, đồ uống và các món tráng miệng.

Mật ong không chỉ mang lại hương vị đặc biệt mà còn cung cấp nhiều lợi ích sức khỏe.

Như đã đề cập ở đầu bài viết, từ thời xa xưa, con người đã sử dụng mật ong như một dược liệu trong y học.

Mật ong được sử dụng trong y học cổ truyền ở nhiều nền văn hóa khác nhau nhờ vào các đặc tính chữa bệnh mạnh mẽ của nó.

Điển hình như Trung Quốc có những phương pháp dân gian dùng mật ong để điều trị ho, cảm lạnh, đau họng.

Với tính kháng khuẩn, chống viêm, kháng viêm, và chống oxy hóa, mật ong không chỉ là thực phẩm bổ dưỡng mà còn là một loại dược liệu quan trọng trong các y học cổ truyền trên khắp thế giới.

Không những thế, khi kết hợp với một số dược liêu khác, mật ong có thể coi như một bài thuốc y học chữa bệnh.

Dưới đây là một số bài thuốc dân gian sử dụng mật ong để điều trị và hỗ trợ cơ thể:

Các Bài Thuốc Điều Trị Những Bệnh Ngoài Da.

Các Bài Thuốc Điều Trị Bệnh Ở Khoang Miệng

Các Bài Thuốc Điều Trị Bệnh Tai Mũi Họng

Các Bài Thuốc Điều Trị Những Bệnh Của Ngũ Quan

Các Bài Thuốc Điều Trị Bệnh Về Đường Tiêu Hóa Của Trẻ

Các Bài Thuốc Điều Trị Bệnh Sản Khoa

Các Bài Thuốc Điều Trị Ngộ Độc

Các Bài Thuốc Điều Trị Bệnh Thần Kinh

Các Bài Thuốc Điều Trị Bệnh Phong Thấp

Các Bài Thuốc Điều Trị Bệnh Cao Huyết Áp

Các Bài Thuốc Điều Trị Các Bệnh Khác Về Hệ Tiêu Hóa

Các Bài Thuốc Điều Trị Táo Bón

Các Bài Thuốc Điều Trị Bệnh Ở Hệ Tiêu Hóa

Các Bài Thuốc Điều Trị Bệnh Ở Hệ Hô Hấp

Các Bài Thuốc Điều Trị Hen Suyễn

Với khoa học phát triển, không chỉ là những lưu truyền dân gian, khoa học thế giới cũng đã chứng minh những giá trị sức khỏe mà mật ong đem lại, cụ thể như:

• Enzyme glucose oxidase trong mật ong tạo ra hydrogen peroxide, một chất kháng khuẩn tự nhiên có khả năng tiêu diệt vi khuẩn.
• Mật ong có tính axit nhẹ với pH từ 3,2 đến 4,5, tạo ra môi trường không thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn.
• Mật ong kích thích sự phát triển của các tế bào mới, giúp tăng tốc quá trình lành vết thương.
• Mật ong giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn trên vết thương, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Mật ong có tác dụng chống viêm, làm giảm sưng và đau xung quanh vết thương.
• Nghiên cứu cho thấy một liều mật ong trước khi đi ngủ có thể giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của cơn ho, giúp cải thiện giấc ngủ.
• Chất chống oxy hóa trong mật ong giúp bảo vệ các tế bào khỏi sự tổn thương của các gốc tự do, từ đó ngăn ngừa các bệnh mãn tính như bệnh tim mạch và ung thư.
• Các hợp chất chống oxy hóa trong mật ong có thể làm chậm quá trình lão hóa, bảo vệ da và các cơ quan trong cơ thể.
• Một số nghiên cứu chỉ ra rằng mật ong có thể giúp làm dịu niêm mạc dạ dày, hỗ trợ điều trị viêm loét và các vấn đề tiêu hóa khác.
• Mật ong là một prebiotic tự nhiên, giúp tăng cường vi khuẩn có lợi trong ruột, cải thiện hệ tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch.
• Mật ong có chỉ số GI thấp hơn so với đường thông thường, nghĩa là nó ít gây tăng đường huyết đột ngột đối với người có tiểu sử bệnh tiểu đường
• Một số nghiên cứu cho thấy mật ong có thể giúp cải thiện độ nhạy insulin, giúp kiểm soát mức đường huyết tốt hơn ở những người bị tiểu đường loại 2.
• Mật ong giúp cung cấp glucose cho gan, giữ cho lượng glycogen ổn định trong suốt đêm, giúp duy trì giấc ngủ sâu hơn.
• Mật ong giúp cơ thể sản xuất serotonin, một chất hóa học giúp thư giãn và cải thiện tâm trạng, từ đó hỗ trợ giấc ngủ.
• Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đã chỉ ra rằng một số loại mật ong có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và làm giảm kích thước khối u.
• Mật ong có thể tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây ung thư.

Với các đặc tính kháng khuẩn, chống viêm, chống oxy hóa và khả năng hỗ trợ tiêu hóa, mật ong được xem là một liệu pháp tự nhiên mạnh mẽ trong y học hiện đại mà không tốn quá nhiều chi phí.

Sử dụng mật ong thay thế đường là một cách tự nhiên và tốt cho sức khỏe để giảm lượng đường tinh luyện trong chế độ ăn uống. Mật ong không chỉ mang lại vị ngọt tự nhiên mà còn có các lợi ích dinh dưỡng, bao gồm các vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa mà đường tinh luyện không có.

Người Việt Nam từ lâu đã nhận ra những giá trị của mật ong đem lại cho sức khỏe. Không những sức đề kháng tăng mà hệ tuần hoàn hoạt động tốt hơn trước.

Những năm gần đây, việc sử dụng mật ong pha nước giải khát rất phổ biến, nhiều loại nước có chứa mật ong được phân phối khắp nơi, trà tắc mật ong, trà chanh mật ong, cam mật ong…

Vì có chỉ số đường huyết (GI) thấp hơn so với đường tinh luyện, nghĩa là mật ong không làm tăng đường huyết quá nhanh. Điều này có thể giúp giảm thiểu nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường hoặc các vấn đề liên quan đến đường huyết.

Tất cả những loại nước giải khát mùa hè đều có thể sử dụng mật ong để thay thế đường. Chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng hơn, bổ sung năng lượng ngay cho cơ thể và không làm chúng ta bị tiểu đường, tăng cân.

Khi thay thế đường bằng mật ong trong các công thức nấu ăn hoặc đồ uống, cần nhớ rằng mật ong ngọt hơn đường và có độ ẩm cao hơn. Điều này đòi hỏi một số điều chỉnh để đảm bảo có công thức tốt nhất.

Dưới đây là một số nước ép trái cây giải khát có thể sử dụng cùng mật ong:

Chanh

Nước chanh mật ong: Nước chanh mật ong là một trong những loại nước giải khát phổ biến và dễ làm nhất. Nó giúp thanh lọc cơ thể, tăng cường miễn dịch và làm dịu cơn khát.

Cam

Nước cam mật ong: Kết hợp cam tươi với mật ong tạo nên một loại thức uống giàu vitamin C, giúp làm mát và tăng cường sức khỏe.

Dứa (Thơm)

Nước dứa mật ong: Dứa kết hợp với mật ong tạo ra một loại nước giải khát nhiệt đới, vừa ngọt ngào vừa thanh mát, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch.

Táo

Nước táo mật ong: Nước ép táo kết hợp với mật ong là sự lựa chọn hoàn hảo để tăng cường năng lượng, bổ sung chất chống oxy hóa và mang lại vị ngọt tự nhiên.

Dâu Tây

Nước dâu tây mật ong: Dâu tây giàu vitamin C, kết hợp với mật ong giúp tạo ra một loại nước giải khát ngọt ngào, làm dịu cơn khát và tốt cho làn da.

Chanh Leo (Chanh Dây)

Nước chanh leo mật ong: Thức uống này có vị chua nhẹ, kết hợp với mật ong mang lại sự tươi mới và giải nhiệt, rất phù hợp cho những ngày nóng bức.

Kiwi

Nước kiwi mật ong: Kiwi giàu vitamin C và chất chống oxy hóa, khi kết hợp với mật ong sẽ tạo ra một thức uống bổ dưỡng, giúp làm mát và tăng cường sức đề kháng.

Dưa Hấu

Nước dưa hấu mật ong: Dưa hấu có hàm lượng nước cao, kết hợp với mật ong tạo nên một loại nước giải khát giúp bổ sung nước và chất điện giải, đồng thời cung cấp năng lượng tự nhiên.

Bưởi

Nước bưởi mật ong: Nước ép bưởi kết hợp với mật ong là sự lựa chọn tuyệt vời để giảm cân và thanh lọc cơ thể, nhờ hàm lượng vitamin C cao và khả năng giải độc.

Lựu

Nước lựu mật ong: Nước ép lựu không chỉ thơm ngon mà còn chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp cải thiện sức khỏe tim mạch khi kết hợp với mật ong.

Nho

Nước nho mật ong: Nho có vị ngọt tự nhiên và giàu chất chống oxy hóa, khi kết hợp với mật ong sẽ tạo ra một thức uống bổ dưỡng, tốt cho hệ tiêu hóa và tuần hoàn.

Quýt

Nước quýt mật ong: Nước ép quýt ngọt dịu kết hợp với mật ong sẽ làm tăng thêm hương vị tươi mát và cung cấp vitamin C, giúp cơ thể cảm thấy sảng khoái và tươi mới.

Việt Quất

Nước việt quất mật ong: Việt quất giàu chất chống oxy hóa và vitamin, kết hợp với mật ong tạo ra một thức uống tăng cường sức khỏe, đặc biệt tốt cho hệ tiêu hóa và tim mạch.

Mận

Nước mận mật ong: Nước ép mận giúp hỗ trợ tiêu hóa, giảm cảm giác đầy bụng khi kết hợp với mật ong tạo nên một loại nước giải khát ngọt ngào và thanh mát.

Xoài

Nước xoài mật ong: Xoài giàu vitamin A và C, khi kết hợp với mật ong sẽ tạo ra một thức uống ngọt ngào và bổ dưỡng, giúp tăng cường năng lượng và làm mát cơ thể.

Dưa Lưới

Nước dưa lưới mật ong: Dưa lưới có vị ngọt thanh mát, kết hợp với mật ong sẽ mang lại một thức uống giải nhiệt, giàu nước và vitamin.

Chuối

Sinh tố chuối mật ong: Mật ong và chuối kết hợp với nhau tạo thành một món sinh tố bổ dưỡng, cung cấp năng lượng, giúp no lâu và tốt cho hệ tiêu hóa.

Lê

Nước lê mật ong: Nước lê có vị ngọt nhẹ, khi kết hợp với mật ong sẽ tạo ra một thức uống giải khát tự nhiên, tốt cho hệ tiêu hóa và giúp làm mát cơ thể.

Thanh Long

Nước thanh long mật ong: Thanh long giàu chất xơ và vitamin, kết hợp với mật ong sẽ tạo ra một thức uống thơm ngon, giải nhiệt và tốt cho sức khỏe.

Mật ong có thể kết hợp với rất nhiều loại trái cây để tạo ra các loại nước giải khát bổ dưỡng, giúp giải nhiệt, tăng cường năng lượng và sức khỏe. Những thức uống này không chỉ thơm ngon mà còn giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, rất tốt cho cơ thể, đặc biệt là trong những ngày nắng nóng hoặc sau khi tập luyện.

Dù mật ong có tính tốt, nhưng vẫn có một số thực phẩm không nên kết hợp với mật ong.

Khi sử dụng mật ong, nên hạn chế sử dụng và kết hợp với những món nóng và cay. Điều này có thể gây kích ứng hệ tiêu hóa ở người có dạ dày yếu.

Nếu tìm hiểu, bạn sẽ thấy không ai sử dụng mật ong ăn chung với đậu nành, đậu hũ. Vì điều này không tốt cho sức khỏe và có thể kiến bị ngộ độc, tiêu chảy.

Sự kết hợp giữa hành tây và mật ong có thể tạo ra các phản ứng hóa học gây hại cho cơ thể, dẫn đến tiêu chảy hoặc các vấn đề về đường tiêu hóa. Ngoài ra, hành tây chứa hợp chất lưu huỳnh có thể phản ứng với một số enzyme trong mật ong, làm giảm giá trị dinh dưỡng của cả hai loại thực phẩm.

Theo quan niệm y học cổ truyền, sự kết hợp giữa cá và mật ong có thể gây ra phản ứng hóa học không tốt cho sức khỏe, làm tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm hoặc gây ra các vấn đề về tiêu hóa như khó tiêu và đau bụng.

Giống như cá, mật ong và cua cũng không nên kết hợp với nhau vì có thể gây rối loạn tiêu hóa. Cua là thực phẩm có tính lạnh, trong khi mật ong có tính nóng, việc kết hợp hai loại thực phẩm này có thể gây ra sự mất cân bằng trong cơ thể.

Theo y học cổ truyền Trung Quốc, hẹ và mật ong có thể tạo ra phản ứng không tốt cho cơ thể, gây khó tiêu và đầy hơi. Hẹ chứa các chất sulfur có thể tương tác không tốt với mật ong.

Sắn, đặc biệt là sắn tươi, chứa hợp chất cyanogenic glycosides, khi tiêu thụ cùng mật ong có thể gây ra phản ứng không mong muốn cho hệ tiêu hóa và có thể dẫn đến ngộ độc. Sắn chưa chế biến kỹ cũng có thể gây ra ngộ độc khi ăn kèm với mật ong.

Mật ong và rượu có thể gây tương tác không tốt cho gan và hệ tiêu hóa. Kết hợp hai loại này có thể làm gia tăng sự sản xuất axit dạ dày và gây kích ứng dạ dày, dẫn đến khó tiêu, buồn nôn và các vấn đề về tiêu hóa.

Trong một số trường hợp, kết hợp mật ong với sữa chua có thể làm giảm hiệu quả lợi khuẩn của sữa chua. Các enzyme có lợi trong mật ong và vi khuẩn probiotic trong sữa chua có thể ảnh hưởng lẫn nhau, làm giảm tác dụng tốt của cả hai loại thực phẩm.

Kết hợp mật ong với thực phẩm lạnh cực độ có thể làm giảm hiệu quả của các enzyme và chất chống oxy hóa tự nhiên có trong mật ong.

Khi mật ong được pha trong nước quá nóng, các enzyme tự nhiên và chất chống oxy hóa trong mật ong có thể bị phá hủy, làm mất đi một số lợi ích sức khỏe của nó. Vì thế chỉ nên pha mật ong với nước ấm (30 – 40 độ).

Mật ong không nên được kết hợp với các thực phẩm chứa độc tố aflatoxin, như một số loại hạt và ngũ cốc, vì có thể tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm.

Trước khi sử dụng mật ong cùng với bất kỳ loại dược liêu nào để chữa bệnh, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng.

Ai nên sử dụng mật ong

Người muốn tăng cường sức khỏe tổng thể: Mật ong cung cấp nhiều chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện tiêu hóa, và bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do gây hại. Pha mật ong với nước ấm uống vào buổi sáng để tăng cường năng lượng và hỗ trợ hệ miễn dịch.

Người bị ho, viêm họng: Mật ong có tính kháng khuẩn và kháng viêm, giúp làm dịu cổ họng, giảm ho và các triệu chứng của viêm họng. Uống mật ong pha với nước ấm và chanh hoặc gừng để giảm ho và làm dịu viêm họng.

Người bị chứng khó tiêu và rối loạn tiêu hóa: Mật ong chứa các enzyme tự nhiên giúp hỗ trợ tiêu hóa, làm giảm các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu, và táo bón. Uống mật ong pha với nước ấm trước bữa ăn hoặc vào buổi sáng để hỗ trợ tiêu hóa.

Người muốn cải thiện giấc ngủ: Mật ong giúp cơ thể thư giãn, làm dịu hệ thần kinh và có thể hỗ trợ giấc ngủ tự nhiên. Uống mật ong pha với sữa ấm hoặc nước ấm trước khi đi ngủ để cải thiện giấc ngủ.

Người muốn chăm sóc da và tóc: Mật ong có tính dưỡng ẩm và chống oxy hóa, giúp làm mềm da, chống lão hóa và cải thiện tình trạng tóc hư tổn. Có thể Sử dụng mật ong làm mặt nạ dưỡng da hoặc làm nguyên liệu trong các sản phẩm chăm sóc tóc.

Người vận động nhiều. tập thể dục thường xuyên: Mật ong là nguồn năng lượng tự nhiên cung cấp carbohydrates dễ hấp thụ, giúp phục hồi năng lượng nhanh chóng sau khi tập thể dục. Uống mật ong trước hoặc sau khi tập luyện giúp cung cấp năng lượng và phục hồi cơ bắp.

Những ai không nên sử dụng mật ong

Trẻ em dưới 1 tuổi không nên ăn mật ong vì dạ dày trẻ rất yếu. Có nguy cơ nhiễm trùng botulism, một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng. Chỉ nên cho trẻ trên 3 tuổi sử dụng mật ong.

Dù mật ong có nhiều lợi ích sức khỏe và chứa đường tự nhiên, nhưng việc sử dụng quá mức có thể gây hại ảnh hưởng đến mức đường huyết và cân nặng. Đặc biệt là người có tiền sử bệnh tiểu đường.

Một số người có thể dị ứng với mật ong hoặc phấn hoa trong mật ong. Nếu bạn bị dị ứng hoặc có phản ứng bất thường sau khi dùng mật ong, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Mật ong nhìn chung là an toàn cho phụ nữ mang thai khi sử dụng một cách hợp lý. Tuy nhiên, cần đảm bảo mật ong được chọn là mật ong nguyên chất và đã qua kiểm định để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn hoặc tạp chất.

Luôn nhớ rằng mặc dù mật ong là một sản phẩm tự nhiên và bổ dưỡng, việc sử dụng nó cần phải cân nhắc và phù hợp với từng cá nhân.

Mật Ong Kết Tinh (Crystallized Honey) là loại mật ong bị kết tinh tự nhiên trong quá trình bảo quản.

Hiện tượng kết tinh này thường xảy ra với những loại mật ong chứa lượng đường Glucozo trong mật cao, khiến mật ong bị đóng đường bên dưới.

Theo nhiều phân tích, mật ong bị kết tinh là loại mật ong chất lượng cao, việc mật kết tinh không làm ảnh hưởng đến giá trị của mật. Đây không phải là dấu hiệu của mật ong bị hư hỏng hay kém chất lượng.

Ở nhiều nước Phương Tây, mật ong kết tinh được cho là loại mật ong tốt, không bị pha trộn tạp chất. Khách hàng thường lựa chọn sử dụng mật ong kết tinh hơn là mật ong lỏng thông thường.

Giá trị của mật ong kết tinh cũng cao hơn, tùy theo hình thức kết tinh, kết tinh toàn phần hoặc một phần để khách hàng lựa chọn.

Nếu bạn muốn mật ong trở lại trạng thái lỏng:

Hãy đặt lọ mật ong trong một bát nước ấm (khoảng 40-50°C) và khuấy nhẹ cho đến khi mật ong tan chảy hoàn toàn. Nếu không muốn làm mật ong tan chảy, hãy sử dụng mật ong kết tinh bình thường.

Việc sử dụng mật ong đã có từ rất lâu, những phát hiện và khai quật các ngôi mộ cổ ở Ai Cập cho thấy người Ai Cập cổ đại đã sử dụng mật ong từ hàng ngàn năm trước.

Mật ong nguyên chất gần như không hư hỏng, nếu bảo quản tốt có thể sử dụng hàng chục năm.

Bạn có thể sử dụng những phương pháp sau để bảo quản mật ong tốt nhất:

Nhiệt Độ: Mật ong nên được bảo quản ở nhiệt độ phòng, trong khoảng 20-25°C. Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp có thể ảnh hưởng đến chất lượng của mật ong.

Lọ đựng: Sử dụng lọ thủy tinh hoặc nhựa an toàn để đựng mật ong. Lọ phải có nắp đậy kín để ngăn không khí, độ ẩm và các tạp chất khác xâm nhập vào mật ong.

Bảo quản nơi tối và thoáng mát: Ánh sáng mặt trời trực tiếp có thể làm giảm chất lượng mật ong bằng cách phá vỡ các enzym và dưỡng chất quan trọng. Vì vậy, mật ong nên được bảo quản ở nơi tối, chẳng hạn như trong tủ kín hoặc kệ không có ánh sáng trực tiếp.

Bảo quản mật ong đúng cách cần lưu ý đến nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm và vật liệu đựng. Với cách bảo quản thích hợp, mật ong có thể giữ được chất lượng và giá trị dinh dưỡng trong thời gian dài.

Theo thống kê, ước tính có hơn 300 loại mật ong khác nhau trên thế giới, mỗi loại mang đặc trưng về hương vị, màu sắc và tính chất y học riêng biệt. Bất cứ cây nào có hoa, có mật thì sẽ có mật ong.

Thành phần và chất lượng của mật ong từ các loại hoa khác nhau có sự khác biệt đáng kể. Mật ong không chỉ khác nhau về hương vị, màu sắc, và mùi thơm mà còn khác nhau về hàm lượng dinh dưỡng, đặc tính chữa bệnh và giá trị y học.

Đặc tính chữa bệnh của mật ong cũng phụ thuộc vào loại hoa mà ong thu thập mật. Màu sắc và hương vị của mật ong thay đổi tùy theo loại hoa và vùng địa lý nơi ong thu thập mật.

Trong thực tế, người nuôi ong chỉ tập trung khai thác một số mật ong có giá trị kinh tế và dược tính tốt cho khách hàng sử dụng.

Một số loại mật ong nổi tiếng thế giới vì có hàm lượng dinh dưỡng cao được đánh giá tốt khi sử dụng là mật ong Manuka của Newzealand và Mật ong Sidr (Yemen). Nếu có dịp, hãy thử mua và cảm nhận nhé.

Ong mật có một cách giao tiếp vô cùng đặc biệt để thông báo cho các con ong khác trong đàn về vị trí của nguồn thức ăn (hoa) mà chúng tìm thấy.

Cách giao tiếp này được gọi là “ngôn ngữ khiêu vũ” hay “vũ điệu của ong”. Nhà khoa học người Áo Karl von Frisch đã khám phá ra ngôn ngữ này vào những năm 1920 và sau đó đoạt giải Nobel về công trình này.

Dưới đây là cách ong mật tìm hoa và thông báo cho các con ong khác thông qua “vũ điệu” này:

Vào buổi sáng, khi mặt trời lên, ong thợ thường bay ra khỏi tổ để tìm kiếm nguồn thức ăn, bao gồm mật hoa và phấn hoa từ các bông hoa trong khu vực xung quanh. Chúng có thể bay xa đến 8 km hoặc hơn để tìm thấy những cánh đồng hoa.

Khi ong thợ tìm thấy một nguồn thức ăn dồi dào, nó ghi nhớ vị trí chính xác của nguồn thức ăn dựa vào các đặc điểm môi trường xung quanh, như ánh sáng mặt trời, mùi hương của hoa, và từ trường trái đất.

Khi trở về tổ, ong thợ sẽ sử dụng vũ điệu này để thông báo cho các con ong khác trong đàn về vị trí chính xác của nguồn thức ăn. Có hai loại vũ điệu chính mà ong sử dụng để truyền đạt thông tin này:

Vũ Điệu Vòng Tròn (Round Dance)

Khoảng cách gần: Nếu nguồn thức ăn nằm ở khoảng cách gần (thường trong bán kính 50-100 mét), ong thợ sẽ thực hiện vũ điệu vòng tròn.

Cách thực hiện: Ong thợ di chuyển theo vòng tròn nhỏ, quay lần lượt theo chiều kim đồng hồ và ngược chiều kim đồng hồ. Vũ điệu này không cung cấp thông tin về hướng, nhưng cho biết rằng nguồn thức ăn rất gần và các con ong khác có thể tìm thấy nó bằng cách bay vòng quanh tổ và sử dụng khả năng phát hiện mùi của mình.

Ý nghĩa: Vũ điệu vòng tròn chỉ truyền đạt thông tin rằng thức ăn ở gần tổ, không cần thiết chỉ ra hướng cụ thể.

Vũ Điệu Lắc Lư (Waggle Dance)

Khoảng cách xa: Khi nguồn thức ăn nằm xa hơn 100 mét, ong thợ sẽ thực hiện vũ điệu lắc lư để thông báo về khoảng cách và hướng chính xác của nguồn thức ăn.

Cách thực hiện: Ong thợ di chuyển theo hình số tám (8), với phần giữa của hình số tám là nơi nó lắc lư cơ thể từ bên này sang bên kia (còn gọi là “waggle”).

Hướng và cường độ của các động tác này cung cấp thông tin chi tiết về hướng và khoảng cách của nguồn thức ăn:

Hướng của nguồn thức ăn: Được xác định bởi góc nghiêng của phần lắc lư của ong so với trục thẳng đứng của tổ ong. Góc này tương ứng với góc của nguồn thức ăn so với vị trí của mặt trời. Ví dụ, nếu ong lắc lư cơ thể ở một góc 30 độ so với trục thẳng đứng, điều này có nghĩa là nguồn thức ăn nằm cách 30 độ về phía bên phải của hướng mặt trời.

Khoảng cách đến nguồn thức ăn: Được biểu thị bởi tốc độ và độ dài của vũ điệu lắc lư. Nếu ong thợ lắc lư nhiều lần và di chuyển chậm hơn, điều đó có nghĩa là nguồn thức ăn ở xa. Nếu tốc độ di chuyển nhanh và ít lắc lư, nghĩa là nguồn thức ăn gần tổ ong hơn.

Trong suốt vũ điệu, ong thợ tiết ra mùi hương của loài hoa mà nó vừa tìm thấy để các con ong khác có thể nhận diện mùi hương này. Điều này giúp các ong thợ khác dễ dàng tìm thấy đúng loại hoa mà ong thợ tiên phong đã phát hiện.

Khi các con ong khác nhận được thông tin từ vũ điệu và bay ra khỏi tổ, chúng sẽ sử dụng khả năng định hướng dựa trên mùi hương để tìm kiếm chính xác loại hoa đó.

Ong mật có thể tính toán hướng bay dựa trên vị trí của mặt trời, ngay cả khi mặt trời không hiện rõ (như khi trời nhiều mây), nhờ vào khả năng cảm nhận ánh sáng phân cực.

Nếu vị trí của mặt trời thay đổi trong ngày, ong thợ sẽ điều chỉnh vũ điệu của mình để phản ánh sự thay đổi đó, giúp các ong thợ khác định hướng chính xác trong mọi thời điểm.

Trong một tổ ong sẽ có rất nhiều ong thợ và chúng được phân công công việc theo vòng đời từ nhỏ đến lớn. Việc lấy mật ong là nhiệm vụ cuối cùng của ong thợ trước khi chết.

Sau đây là cách con ong lấy mật.

Trong tổ ong, ong thợ già chịu trách nhiệm bay đi tìm kiếm mật hoa từ các bông hoa. Khi chúng tìm thấy nguồn mật hoa, chúng hút mật vào dạ dày đặc biệt (gọi là dạ dày mật) của chúng để vận chuyển về tổ ong.

Khi ong thợ trở về tổ, chúng chuyển mật hoa từ dạ dày mật sang cho các con ong thợ khác trong tổ. Quá trình này diễn ra bằng cách truyền mật hoa từ miệng ong thợ này sang ong thợ khác (quá trình gọi là trophallaxis).

Mật ong ban đầu có hàm lượng nước khá cao, khoảng 70-80%. Để biến mật hoa thành mật ong, các con ong phải làm bay hơi phần lớn lượng nước này. Khi mật đã đặc lại với hàm lượng nước khoảng 17-20%, nó sẽ trở thành mật ong chính thức (mật già).

Khi mật ong đã đạt đủ độ đặc và an toàn để bảo quản lâu dài, các con ong sẽ dùng sáp ong để đậy nắp các ô lăng tổ chứa mật ong lại. Việc đậy nắp này giúp bảo vệ mật ong khỏi bị nhiễm khuẩn và duy trì chất lượng của mật ong cho mùa đông.

Thu hoạch mật ong

Thông thường, mật ong được thu hoạch vào cuối mùa xuân hoặc mùa hè, khi đàn ong đã tích trữ đủ mật.

Chúng ta sẽ kiểm tra tổ ong để đảm bảo rằng các ô lăng chứa mật đã được bít nắp kín bằng sáp ong, báo hiệu rằng mật ong đã chín và sẵn sàng thu hoạch.

Đầu tiên, ta sẽ dùng dao cắt sáp để loại bỏ lớp sáp ong đậy trên các ô chứa mật. Điều này giúp giải phóng mật ong bên trong.

Sau khi các nắp sáp được loại bỏ, khung sáp sẽ được đưa vào máy quay ly tâm. Máy này quay với tốc độ cao, sử dụng lực ly tâm để tách mật ong ra khỏi khung sáp mà không làm hỏng tổ ong. Mật ong chảy ra từ các khung sáp sẽ được thu thập vào các thùng chứa.

Sau khi được quay ly tâm, mật ong sẽ đi qua một quá trình lọc để loại bỏ các tạp chất như sáp ong, phấn hoa còn sót lại. Quá trình lọc này có thể diễn ra một hoặc nhiều lần tùy theo mức độ tinh khiết mong muốn.

Mật ong sau khi lọc sẽ được đựng vào các chai lọ sạch và kín để bảo quản. Mật ong được giữ ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp và độ ẩm cao để duy trì chất lượng tốt nhất trước khi đưa đến tay khách hàng.

Quá trình ong làm mật và khai thác mật ong là một sự tương tác tinh tế giữa tự nhiên và con người. Người nuôi ong khai thác mật một cách cẩn thận để đảm bảo rằng mật ong thu được là nguyên chất và chất lượng cao, đồng thời bảo vệ sức khỏe của đàn ong để duy trì nguồn mật lâu dài.

Mật ong nguyên chất, hay còn gọi là mật ong thô (Raw Honey) là mật ong được thu hoạch và chiết xuất từ tổ ong mà không qua xử lý nhiệt hoặc hạ thủy phần.

Điều này có nghĩa là mật ong thô vẫn giữ nguyên tất cả các chất dinh dưỡng tự nhiên, enzym, phấn hoa, sáp ong và các tạp chất tự nhiên khác từ tổ ong.

Với mật ong thô, khi thu hoạch xong, chúng ta chỉ lọc bỏ tạp chất còn sót lại như sáp ong, phấn hoa để mật ong trở nên tinh khiết hơn.

Do không qua xử lý nhiệt, mật ong thô được cho là giữ được nhiều lợi ích sức khỏe hơn so với mật ong đã qua xử lý.

Do vẫn chứa một số tạp chất tự nhiên như phấn hoa và sáp ong, mật ong thô thường có xu hướng kết tinh, đóng đường dưới đáy chai nhanh hơn mật ong đã qua xử lý. Kết tinh là quá trình tự nhiên của mật ong và không ảnh hưởng đến chất lượng hay an toàn của nó.

Mật ong thô thường có hương vị đậm đà và phức tạp hơn so với mật ong đã qua xử lý. Hương vị này phản ánh chính xác nguồn hoa và môi trường xung quanh nơi ong thu thập mật hoa.

Do không qua xử lý nhiệt hay lọc kỹ lưỡng, mật ong thô giữ nguyên được các enzym, phấn hoa, chất chống oxy hóa và nhiều dưỡng chất quan trọng khác. Tuy nhiên, cần chú ý đến nguồn gốc và đảm bảo an toàn khi sử dụng mật ong thô, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ.

Một số hiểu biết về việc xử lý mật ong trước khi bán:

Xử lý nhiệt đối với mật ong

Xử lý nhiệt là quá trình làm nóng mật ong để tiệt trùng hoặc làm cho mật ong dễ xử lý hơn trong quá trình đóng gói. Quá trình này thường được thực hiện ở nhiệt độ từ 40°C đến 70°C hoặc cao hơn.

Tác động của xử lý nhiệt lên mật ong:

Phá hủy enzyme: Một trong những tác động lớn nhất của việc xử lý nhiệt là phá hủy các enzyme tự nhiên có trong mật ong, chẳng hạn như diastase, invertase, và glucose oxidase. Những enzyme này giúp mật ong duy trì khả năng tiêu hóa và kháng khuẩn tự nhiên. Khi bị phá hủy, mật ong mất đi một phần giá trị dinh dưỡng và các lợi ích sức khỏe của nó.

Mất vitamin: Nhiệt độ cao cũng có thể phá hủy một số vitamin nhạy cảm với nhiệt, chẳng hạn như vitamin C và một số vitamin nhóm B. Kết quả là mật ong đã qua xử lý nhiệt có hàm lượng vitamin thấp hơn so với mật ong thô chưa qua xử lý.

Thay đổi hương vị và màu sắc: Xử lý nhiệt có thể làm thay đổi hương vị của mật ong, làm cho nó trở nên ít tự nhiên và có vị caramel do đường trong mật ong bị phân hủy. Mật ong cũng có thể thay đổi màu sắc, trở nên đậm màu hơn khi bị gia nhiệt.

Ngăn chặn kết tinh: Một trong những lý do chính để xử lý nhiệt mật ong là ngăn ngừa quá trình kết tinh ( đóng đường ). Khi mật ong được làm nóng, các tinh thể glucose trong mật ong tan ra, làm chậm quá trình kết tinh trong quá trình bảo quản. Điều này can thiệp vào việc vận chuyển và trưng bày sản phẩm, giúp mật ong giữ được trạng thái lỏng trong thời gian dài hơn.

Giảm khả năng kháng khuẩn: Xử lý nhiệt có thể làm giảm hoặc mất đi các hợp chất kháng khuẩn tự nhiên của mật ong, chẳng hạn như hydrogen peroxide và các hợp chất phenolic. Những hợp chất này đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại vi khuẩn và bảo vệ sức khỏe.

---

Xử lý nhiệt có những tác động tiêu cực đáng kể đến mật ong, bao gồm phá hủy enzyme, giảm vitamin, thay đổi hương vị và màu sắc, và giảm khả năng kháng khuẩn. Mặc dù xử lý nhiệt giúp ngăn chặn kết tinh và tăng độ ổn định của mật ong trong quá trình bảo quản, nó bắt buộc làm giảm chất lượng tự nhiên và các lợi ích sức khỏe của mật ong để có thể trưng bày lâu dài trong cửa hàng qua nhiều năm mà không biến đổi tính chất. Bạn cần phải lưu ý khi lựa chọn loại  mật sử dụng cho gia đình của mình sau này.

Tự nuôi ong lấy mật tại nhà là một hoạt động giải trí và mang lại nhiều lợi ích kinh tế như thu hoạch mật ong nguyên chất, góp phần bảo vệ môi trường, và biết thêm nhiều điều thú vị về thế giới tự nhiên.

Nếu bạn có một khu vườn nhỏ đằng sau nhà, hãy trồng hoa và có thể bắt đầu nuôi ong lấy mật cho gia đình sử dụng. Gia đình bạn sẽ có mật ong sạch, và bạn sẽ có một khu vườn đẹp.

Tuy nhiên, việc nuôi ong cũng đòi hỏi kiến thức, kỹ năng và sự chăm sóc đặc biệt để đảm bảo đàn ong khỏe mạnh và sản xuất mật ong hiệu quả.

Nuôi ong mật là một quá trình thú vị, đòi hỏi sự kiên nhẫn và hiểu biết. Khi nuôi ong đúng cách, bạn không chỉ thu được mật ong nguyên chất mà còn giúp bảo vệ ong mật khỏi suy thoái và đóng góp vào việc duy trì đa dạng sinh học tự nhiên.

Hãy luôn chuẩn bị kỹ càng, tìm hiểu trước và thực hiện đúng các quy trình để đảm bảo đàn ong khỏe mạnh và môi trường nuôi ong an toàn.

>> Xem qua tài liệu kỹ thuật nuôi ong mật tại nhà của chúng tôi để bắt đầu xây dựng tổ ong của gia đình bạn.

Nếu diện tích rừng và cây trái giảm, ong mật sẽ giảm số lượng cá thể đàn. Trồng và bảo vệ cây cối và thảm thực vật giúp đảm bảo đàn ong có đủ nguồn cung cấp hoa và phấn hoa quanh năm cho việc phát triển.

Việc sử dụng thuốc trừ sâu, phân bón hóa học và hóa chất trong nông nghiệp gây ảnh hưởng rất lớn cho đàn ong. Sử dụng các phương pháp canh tác hữu cơ và thân thiện với môi trường sẽ giúp bảo vệ ong khỏi các tác nhân gây hại.

Áp dụng các phương pháp nuôi ong tiên tiến để không can thiệp quá nhiều vào đời sống của ong, hạn chế sử dụng kháng sinh hay hóa chất khi không cần thiết.

Di chuyển đàn ong đến các khu vực khác nhau theo mùa để đàn ong có thể tiếp cận với nguồn hoa phong phú và đa dạng.

Phát triển mật ong bền vững không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho người nuôi ong mà còn đóng góp vào việc bảo vệ môi trường và duy trì đa dạng sinh học.

Bằng cách áp dụng các phương pháp nuôi ong bền vững, sản xuất mật ong có thể tiếp tục phát triển mà không gây hại đến hệ sinh thái, đồng thời giúp bảo tồn đàn ong – một phần quan trọng của chuỗi thức ăn và hệ sinh thái toàn cầu.

Trần Nhật Trường