Khả Năng Hóa Giải Độc Tính

Khả Năng Hóa Giải Độc Tính

Ong mật có khả năng hóa giải độc tính thuốc trừ sâu. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Illinois, Hoa Kỳ, phát hiện các enzim trong ruột của ong mật có khả năng hóa giải chất độc của loại thuốc trừ sâu thường được sử dụng để diệt ve trong tổ ong mật.

Khả năng hóa giải độc tính của ong mật liên quan đến một số cơ chế tự nhiên mà chúng sử dụng để giảm thiểu tác động của chất độc, bao gồm các enzyme trong cơ thể và sự chọn lọc môi trường sống và thức ăn. Tuy nhiên, ong mật không thực sự có khả năng “hóa giải” độc tính một cách chủ động như con người có thể hiểu với các phương pháp y học hay giải độc.

Đây là nghiên cứu đầu tiên để tìm ra các cơ chế phân tử chính xác cho phép một loài côn trùng thụ phấn có khả năng miễn nhiễm khi tiếp xúc với các hợp chất có khả năng gây tử vong.

Kết quả của nghiên cứu được đăng tải trên Tạp chí tháng của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ.

Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra các tổ ong mật đang bị ô nhiễm với một loạt các hóa chất nông nghiệp, nguyên do là những con ong đã mang về tổ ong các loại phấn hoa và mật hoa đã bị ô nhiễm thuốc trừ sâu.

Theo May Berenbaum, giáo sư côn trùng học, trường Đại học Illinois, Hoa Kỳ và là người đứng đầu nghiên cứu mới: “Thuốc trừ sâu nông nghiệp hiện diện ở khắp mọi nơi”. Thuốc trừ sâu được tích luỹ trong sáp của tổ ong thời gian, nên ong mật thật sự sống chung với hóa chất độc hại này.

Bởi vì thói quen tìm kiếm thức ăn rất đa dạng từ các loại hoa khác nhau (từ các loài thực vật khác nhau), vốn tồn tại trong các loại môi trường sống khác nhau và cũng có thể có nhiều loại hóa chất còn tồn dọng trong những bông hoa này”.

Bên cạnh đó, một số hóa chất khác được phun trực tiếp lên tổ ong mật. Trong 20 năm qua, người nuôi ong đã sử dụng acaricides, hóa chất được chế biển dễ tiêu diệt ve nhưng không ảnh hưởng tới những thành viên ong mật trong tổ ong.

Cách ong mật hóa giải độc tính

Hệ enzyme tự nhiên

Ong mật có hệ enzyme trong cơ thể giúp chúng phân hủy một số loại chất độc mà chúng có thể gặp phải trong môi trường, đặc biệt là các hợp chất tự nhiên có trong mật hoa và phấn hoa. Một số enzyme này có khả năng phân hủy các hợp chất hóa học độc hại thành những chất vô hại hơn trước khi chúng tích lũy trong cơ thể hoặc trong mật ong.

Một ví dụ điển hình là khả năng phân giải các hợp chất độc tự nhiên từ một số loại cây như hoa đỗ quyên, vốn có chứa grayanotoxin, một chất gây độc. Tuy nhiên, mức độ phân hủy không hoàn toàn và mật ong từ loài hoa này vẫn có thể gây ngộ độc nhẹ ở người.

Chọn lọc nguồn thức ăn

Ong mật có khả năng tránh các nguồn thức ăn bị ô nhiễm hoặc chứa độc tố cao. Bằng cách chọn lọc kỹ lưỡng các loại hoa để thu thập mật, ong mật giảm thiểu nguy cơ đưa chất độc vào tổ.

Ong mật cũng có khả năng nhớ và học hỏi từ những lần gặp phải nguồn thức ăn độc hại, điều này giúp chúng tránh các loại hoa chứa chất độc trong tương lai.

Sức đề kháng tự nhiên hóa giải độc tính

Dù ong mật có thể bị ảnh hưởng bởi một số loại chất độc, chúng có mức sức đề kháng nhất định với một số loại thuốc trừ sâu hoặc hóa chất nhẹ. Điều này không có nghĩa là ong mật hoàn toàn “hóa giải” chất độc, mà thay vào đó chúng có khả năng đối phó với một số hóa chất nhất định mà không bị chết ngay lập tức.

Tuy nhiên, những loại chất độc mạnh như neonicotinoids có thể gây tổn thương thần kinh và giết chết ong mật ngay cả khi với liều lượng nhỏ.

Chống lại vi sinh vật và bệnh tật

Một số nghiên cứu cho thấy nọc ong có chứa các hợp chất kháng khuẩn và kháng viêm, giúp bảo vệ tổ ong khỏi một số loại vi sinh vật gây bệnh. Nọc ong cũng được nghiên cứu trong y học để xem xét khả năng chống viêm, kháng khuẩn, và tiềm năng giải độc trong các trường hợp viêm nhiễm hoặc nhiễm độc.

Khám phá khoa học về khả năng hóa giải độc tính của ong mật

Cho dù các bằng chứng cho đến nay không hỗ trợ ý tưởng việc tiếp xúc với thuốc trừ sâu tổng hợp là một nguyên nhân gây ra việc rối loạn làm suy giảm bầy đàn. Nhưng trong báo cáo đầu tiên vào cuối năm 2006 về cái chết hàng loạt với số lượng khổng lồ của ong mật, ông Berenbaum cho biết: “Đây vẫn là minh chứng rất rõ ràng rằng thuốc bảo vệ thực vật không tốt cho bất kỳ loài côn trùng nào”. Chính vì vậy đã đến lúc cảnh báo mọi người về nguy cơ của việc sử dụng các loại hóa chất trong quá trình thụ phấn của thực vật”.

Các nhà nghiên cứu tập trung vào sắc tố tế bào P450s, là loại enzim được biết đến bởi khả năng giải độc có trong cơ thể của hầu hết các sinh vật hít thở. Berenbaum nói. Nghiên cứu khác đã cho thấy sắc tố tế bào P450s trong cơ thể ong mật đóng vai trò then chốt trong việc hóa giải chất độc của thuốc trừ sâu pyrethroid, chẳng hạn như tau-fluvalinate, loại hóa chất được dùng để giết ve trong tổ. Nhưng không một nghiên cứu nào trước đây xác định cụ thể sắc tố tế bào P450s trong cơ the ong mật hoặc ở các loài côn trùng thụ phấn khác đã góp phần hóa giải độc tính của pyrethroid.

Ở một loạt thử nghiệm, các nhà khoa học nhận thấy 3 sắc tố tế bào P450s trong ruột giữa của ong mật làm nhiện vụ hóa giải độc chất tau-fluvalinate. Họ khám phá ra rằng, enzim này cũng hóa giải độc tính của thuốc trừ sâu coumaphos, xét về mặt kết cấu thuốc trừ sâu hợp chất hữu cơ chứa gốc phốt-phát khác nhau cũng được dùng để giết các con ve bên trong tổ ong.

Theo các nhà nghiên cứu, điều này khiến ta nghĩ rằng sắc tố tế bào P450s trong cơ thể của ong mật hoạt động không được chuyên môn hóa. Nó dẫn tới khả năng một liều hóa chất độc hại tau-fluvalinate sẽ thật sự phát huy độc tính, nếu một enzim chủ yếu liên quan đến việc giải độc của nó đang quá tải với một loạt các chất hóa học khác nhau”.

Cấu trúc hóa học của thuốc trừ sâu Pyrethroids tương tự như trong cấu trúc tự nhiên của các hợp chất phòng thủ, gọi là Pyrethrins, được sản xuất bởi một số loài thực vật nở hoa. Ong mật có thể đã có một lịch sử lâu dài tiếp xúc với hợp chất Pyrethrins, vốn được tìm thấy ngay cả trong một số loài hoa thuộc họ cúc dại (daisy). Dường như các enzim giúp những con ong mật hóa giải chất độc pyrethrins trong tự nhiên cũng có thể giúp những con ong mật có khả năng hóa giải chất độc khi phải tiếp xúc với các loại thuốc bảo vệ thực vật tương đối mới.

Phát hiện trên sẽ dẫn tới việc nỗ lực để phát triển các phương pháp kiểm soát ve trong tổ ong mật mới, sao cho giảm thiểu độc hại hơn đối với các con ong mật.

Kết luận

Ong mật có cơ chế tự nhiên để đối phó với các chất độc trong môi trường, bao gồm enzyme tự nhiên và hành vi chọn lọc thức ăn. Tuy nhiên, khả năng hóa giải chất độc của ong mật có giới hạn, và ong vẫn bị ảnh hưởng bởi nhiều loại chất độc từ môi trường như thuốc trừ sâu và hóa chất nông nghiệp.

Tác giả: Ong Mật Golden Bee