Tuyến Sáp

Tuyến Sáp

Tuyến sáp (wax glands) là các tuyến đặc biệt nằm ở mặt dưới của ong thợ trưởng thành, có nhiệm vụ tiết ra sáp ong, một chất quan trọng được sử dụng để xây dựng tổ ong và các ô lăng sáp lục giác. Sáp ong đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra nơi ở và lưu trữ mật ong, phấn hoa cũng như nuôi dưỡng ấu trùng.

Vị trí và cấu tạo của tuyến sáp

Tuyến sáp của ong mật nằm ở mặt dưới của bụng, đặc biệt ở các đốt bụng từ đốt thứ 4 đến đốt thứ 7 của ong thợ. Mỗi đốt bụng có các tuyến nhỏ tiết ra sáp ở dạng vảy mỏng, trong suốt, ban đầu có màu trắng.

Vảy sáp ong được tiết ra từ các tuyến dưới bụng dưới dạng những vảy nhỏ, mỗi vảy có kích thước khoảng 1mm. Ong thợ dùng chân và hàm để lấy những vảy sáp này và nhào nặn thành các khối sáp mềm để xây dựng tổ.

Khả năng tiết sáp của ong thợ phụ thuộc vào tuổi tác và nhu cầu của tổ. Ong thợ bắt đầu tiết sáp từ khi khoảng 10-20 ngày tuổi, khi tuyến sáp phát triển đầy đủ. Sau đó, khả năng tiết sáp giảm dần khi ong già hơn.

Quá trình sản xuất sáp ong

Ong thợ sản xuất sáp ong theo các bước sau:

• Thu thập nguyên liệu từ mật hoa: Để sản xuất sáp, ong thợ cần tiêu thụ một lượng lớn mật ong hoặc mật hoa để chuyển hóa năng lượng thành sáp. Để tạo ra khoảng 1kg sáp ong, ong cần tiêu thụ khoảng 8kg mật ong.
• Tiết vảy sáp: Sau khi tiêu hóa mật hoa, tuyến sáp của ong thợ bắt đầu tiết ra những vảy sáp nhỏ trên bụng.
• Nhào nặn sáp: Ong thợ sẽ dùng chân và hàm để lấy các vảy sáp, nhai và nhào nặn chúng thành các khối sáp dẻo và bắt đầu xây dựng tổ ong.

Chức năng của sáp ong

Sáp ong được ong thợ sử dụng cho nhiều mục đích quan trọng trong tổ ong:

• Xây dựng ô sáp: Sáp ong được sử dụng để xây dựng các ô sáp hình lục giác trong tổ ong. Những ô sáp này là nơi ong thợ lưu trữ mật ong, phấn hoa và cũng là nơi ong chúa đẻ trứng và nuôi dưỡng ấu trùng.
• Niêm phong ô sáp: Khi mật ong đã đủ độ cô đặc, ong thợ sẽ dùng sáp để niêm phong các ô sáp chứa mật ong. Điều này giúp bảo vệ mật ong khỏi không khí và độ ẩm, giúp nó được bảo quản trong thời gian dài.
• Bảo vệ tổ: Sáp ong cũng được sử dụng để niêm phong các lỗ hổng nhỏ trong tổ ong, giúp tổ tránh được sự xâm nhập của kẻ thù và bảo vệ môi trường bên trong tổ khỏi các yếu tố bên ngoài như độ ẩm hoặc nhiệt độ.

Tầm quan trọng của sáp ong trong tổ ong

Sáp ong là yếu tố cơ bản giúp tổ ong hoạt động hiệu quả:

Tạo môi trường cho sự phácấu trúc chặt chẽ, bảo vệ tổ ong khỏi những tác nhân có hại từ môi trường bên ngoài.

• t triển của đàn ong: Nhờ sáp ong, tổ ong có thể duy trì cấu trúc vững chắc và tạo môi trường thích hợp cho sự phát triển của ấu trùng.
• Lưu trữ thức ăn: Sáp ong giúp lưu trữ mật ong và phấn hoa, là nguồn dinh dưỡng chính của đàn ong, đặc biệt trong mùa đông khi nguồn thức ăn ngoài tự nhiên khan hiếm.
• Bảo vệ tổ: Sáp ong giúp tổ có Yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiết sáp

Khả năng sản xuất sáp của ong thợ phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

• Tuổi tác: Ong thợ ở độ tuổi từ 12-18 ngày tuổi là giai đoạn tiết sáp mạnh nhất. Khi ong thợ lớn tuổi hơn, tuyến sáp dần suy yếu và chúng chuyển sang các nhiệm vụ khác như kiếm ăn hoặc bảo vệ tổ.
• Nhu cầu xây dựng tổ: Khi tổ cần được mở rộng hoặc sửa chữa, ong thợ sẽ tiết ra nhiều sáp hơn. Nếu tổ đã hoàn chỉnh và không cần mở rộng, ong sẽ giảm tiết sáp.
• Dinh dưỡng: Ong cần tiêu thụ đủ mật hoa để có thể sản xuất sáp. Nếu nguồn thức ăn khan hiếm, khả năng sản xuất sáp của ong thợ cũng sẽ bị giảm.

Ứng dụng của tuyến sáp ong

Ngoài việc sử dụng trong tổ ong, sáp ong còn có nhiều ứng dụng quan trọng trong cuộc sống con người:

• Trong mỹ phẩm: Sáp ong được sử dụng làm thành phần trong nhiều sản phẩm dưỡng da, dưỡng môi và làm đẹp nhờ tính chất dưỡng ẩm và chống viêm.
• Trong sản xuất nến: Sáp ong là nguyên liệu chính để sản xuất nến tự nhiên, an toàn và không gây hại cho môi trường.
• Trong y học: Sáp ong có tính kháng khuẩn, kháng viêm và được sử dụng trong một số bài thuốc dân gian chữa lành vết thương.

Kết luận

Tuyến sáp là một trong những cấu trúc quan trọng của ong thợ, giúp chúng sản xuất sáp để xây dựng và duy trì tổ ong. Sáp ong không chỉ là yếu tố chính tạo nên cấu trúc tổ ong mà còn đóng vai trò bảo vệ và lưu trữ thức ăn cho đàn ong. Nhờ có sáp ong, tổ ong có thể phát triển và tồn tại lâu dài, và sáp ong còn mang lại nhiều giá trị kinh tế và sức khỏe cho con người.

Tác giả: Ong Mật Golden Bee