Vì Sao Ong Mật Chết Sớm

Vì Sao Ong Mật Chết Sớm

Ong mật có thể chết sớm vì nhiều nguyên nhân, bao gồm yếu tố từ môi trường, bệnh tật, độc tố, và bản chất tự nhiên của chúng. Dưới đây là những lý do chính vì sao ong mật chết sớm, có tuổi thọ ngắn:

Môi trường ô nhiễm và hóa chất độc hại

• Thuốc trừ sâu: Các loại thuốc trừ sâu, đặc biệt là neonicotinoids, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây chết sớm cho ong mật. Chất độc này ảnh hưởng đến hệ thần kinh của ong, làm suy giảm khả năng định hướng và quay trở lại tổ, hoặc khiến ong mật chết ngay tại chỗ.
• Ô nhiễm môi trường: Các nguồn nước, không khí, và đất bị ô nhiễm có thể làm suy giảm sức khỏe của ong mật, làm chúng dễ mắc bệnh và không thể duy trì sức sống lâu dài.

Ong mật chết sớm do sự suy giảm môi trường sống

• Mất môi trường sống: Sự phá rừng, đô thị hóa, và mất các cánh đồng hoa tự nhiên đã làm giảm đáng kể nguồn thức ăn và nơi sống của ong mật. Khi không có đủ mật hoa và phấn hoa, ong mật không thể sản xuất đủ mật ong và phấn để nuôi sống đàn ong, khiến chúng chết sớm.
• Biến đổi khí hậu: Thời tiết khắc nghiệt, biến đổi khí hậu, và sự thay đổi về mùa hoa cũng ảnh hưởng đến khả năng sống còn của ong mật, khiến chúng khó tìm thức ăn và duy trì tổ ong.

Bệnh tật và ký sinh trùng ảnh hưởng vì sao ong mật chết sớm

• Bệnh do ve Varroa: Một trong những nguyên nhân chính khiến ong mật chết sớm là ký sinh trùng Varroa destructor. Loại ve này ký sinh trên ong mật và làm suy yếu hệ miễn dịch của chúng, gây ra các bệnh thứ phát và làm giảm tuổi thọ.
• Bệnh nấm Nosema: Bệnh này gây ra sự suy giảm chức năng tiêu hóa của ong mật, khiến chúng không thể tiêu hóa thức ăn hiệu quả và dẫn đến chết sớm.

Sự sụp đổ đàn ong (Colony Collapse Disorder – CCD)

Sụp đổ đàn ong mật là hiện tượng mà các ong thợ đột ngột biến mất, để lại ong chúa và một vài ong non. Hiện tượng này chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng có thể liên quan đến nhiều yếu tố bao gồm thuốc trừ sâu, bệnh tật, ký sinh trùng, và thậm chí là căng thẳng từ môi trường. CCD đã dẫn đến sự sụt giảm lớn trong quần thể ong mật trên toàn cầu, đặc biệt ở Bắc Mỹ và châu Âu.

Chu kỳ tự nhiên của ong thợ

Ong thợ tự nhiên có tuổi thọ rất ngắn, chỉ từ 4-6 tuần trong mùa hoạt động (mùa xuân và hè). Chúng liên tục làm việc, từ việc chăm sóc ấu trùng đến tìm kiếm thức ăn, và công việc này khiến cơ thể chúng bị kiệt quệ nhanh chóng. Sau khoảng vài tuần bay ngoài tổ để thu thập mật hoa và phấn hoa, ong thợ thường chết vì kiệt sức.

Căng thẳng do nuôi ong thương mại

Nuôi ong mật thương mại cũng là một yếu tố làm ong mật chết sớm. Khi ong được chuyển đi liên tục để thụ phấn cho các loại cây trồng khác nhau, ong mật phải đối mặt với căng thẳng do vận chuyển, thiếu đa dạng sinh học trong nguồn thức ăn, và thường tiếp xúc với các chất hóa học sử dụng trong nông nghiệp.

Phát triển quá nhanh dẫn đến chết sớm ở ong mật

Nghiên cứu cho thấy việc chuyển tiếp sang hoạt động bay ở sinh vật sống tự do trong tự nhiên có thể để lại hậu quả ảnh hưởng đến nhịp độ lão hóa.

Chủng oxy gây phản ứng (ROS) xuất hiện như sản phẩm của trao đổi chất ưa khí và suy yếu chức năng t bào bằng cách gây tổn thương protein, nucleotide và lipid. Các sinh vật sở hữu nhiều cơ chế chống oxy hóa để giảm thiểu ảnh hưởng của ROS và mô hình kích phản ứng oxy hóa của lão hóa và già yếu cho thấy hoạt động sinh lý học yếu dần theo tuổi tác vì sự tích lũy thương tổn do ROS gây ra và khả năng chống oxy hóa giảm dần. Vì vậy, nhịp độ và khoảng thời gian của biểu hiện thái quá có thể ảnh hưởng tới thương tổn do ROS gây ra, cũng như phản ứng chống oxy hóa, khả năng sinh lý học và tuổi thọ.

Nghiên cứu mới xem xét làm thế nào những đặc điểm này ở ong mật chịu ảnh hưởng từ tuổi đời và cường độ hoạt động (những yếu tố này được tách riêng qua vận dụng nhân khẩu học ở các đàn ong). Đây là nghiên cứu đầu tiên sử dụng phương pháp như trên để kiểm tra mô hình kích phản ứng oxy của lão hóa đối với sinh vật sống tự do.

Cơ sở nghiên cứu lí do vì sao ong mật chết sớm

Sự hình thành tập tính ở ong mật trưởng thành bao gồm chuyển tiếp từ giai đoạn sống trong tổ đoạn tìm kiếm thức ăn vào khoảng 3 tuần tuổi. Mỗi sang giai ngày sau quá trình chuyển tiếp này, một con ong kiếm ăn (nặng khoảng 80mg), sẽ bay trung bình 8km dặm), đập cánh khoảng 4 triệu lần, và giảm 60ml oxy tinh khiết trong ngực. Tuổi thọ và tập tính kiếm ăn ảnh hưởng mạnh đến kích phản ứng oxy hóa tế bào và cơ chế chống oxy hóa, đặc biệt ở những cơ bắp trong hoạt động bay.

Trong nghiên cứu này, người ta đã sử dụng những đàn ong riêng lẻ để điều khiển sự khởi đầu của quá trình kiếm ăn và so sánh chỉ dấu thương tổn oxy hóa và cơ chế chống oxy hóa trong các mô khác nhau (đầu và ngực), so sánh tuổi đời của các nhóm (ong sống trong tổ và ong kiếm ăn), và thời gian trong ngày (buổi sáng, buổi chiều), với dự đoán rằng chỉ dấu như vậy thường thấy ở theo các mô có cường độ hoạt động mạnh vào ban ngày.

Nghiên cứu do Stephen P. Roberts, Michelle M. Elekonich và Jason B. Williams, thuộc Trường Khoa học đời sống, Đại học Nevada Las Vegas thực hiện, do Quỹ khoa học quốc gia (NSF) và Học viện Y tế quốc gia (NIH) tài trợ, có tiêu đề Kích phản ứng oxy hóa và cơ chế chống oxy hóa trong quá trình chuyển tiếp sang hoạt động bay ở ong mật. Tiến sĩ Robert trình bày phát hiện của nhóm nghiên cứu tại Cuộc họp Sinh học thực hành kết hợp lần thứ 5 của Hội Sinh lý học Hoa Kỳ.

Kết quả nghiên cứu bước đầu vì sao ong mật chết sớm

Nhóm nghiên cứu phát hiện rằng: Những con ong kiếm ăn điều chỉnh Hsp70, catalaza, và tổng lượng chất chống oxy hóa trong cơ dùng để bay trong hành trình 1 ngày. Tuy nhiên, những thay đổi này không xuất hiện ở các mô vùng đầu của ong kiếm ăn, cơ dùng để bay và các mô vùng đầu của ong hoạt động trong tổ.

Sự điều chỉnh ban ngày đối với lượng chất chống Oxy hóa ở cơ dùng để bay mất dần với tuổi tác, điều này có thể giải thích sự suy yếu chức năng ty lạp thể của cơ dùng để bay (tăng sự hình thành H,O, giảm aconitase Vmax) và khả năng bay quan sát được ở ong kiếm ăn.

Kết luận

Theo Tiến sĩ Roberts, tác giả của nghiên cứu: “Dữ liệu này cho thấy quá trình chuyển tiếp sang hoạt động bay ở sinh vật sống tự do trong tự nhiên có thể để lại hậu quả ảnh hưởng đến nhịp độ lão hóa và già yếu. Kết quả phù hợp với quan điểm sống nhanh và chết sớm Tuy nhiên hiện vẫn còn nhiều câu hỏi về tính xác thực của mô hình lão hóa này, đặc biệt là đối với những loài như ong mật.

Cũng có lúc ong mật chết sớm vì nhiều yếu tố bao gồm tác động của môi trường ô nhiễm, hóa chất độc hại, bệnh tật, và bản chất tự nhiên của chúng. Việc bảo vệ ong mật đòi hỏi sự thay đổi lớn trong cách chúng ta sử dụng thuốc trừ sâu, duy trì môi trường sống tự nhiên, và ngăn chặn các tác nhân gây bệnh và ký sinh trùng.

Tác giả: Ong Mật Golden Bee