Ong Chia Đàn

Ong Chia Đàn

Ong chia đàn (hay còn gọi là ong phân đàn) là hiện tượng tự nhiên trong đàn ong mật, khi đàn phát triển đến một mức độ nhất định và quyết định chia tách thành hai hoặc nhiều đàn riêng biệt. Đây là một cơ chế sinh sản tự nhiên của đàn ong nhằm mở rộng quần thể và tìm kiếm không gian mới. Hiện tượng này thường xảy ra vào mùa xuân hoặc đầu mùa hè, khi thời tiết ấm áp và nguồn thức ăn dồi dào. Dưới đây là các thông tin chi tiết về ong chia đàn và cách quản lý hiện tượng này.

Nguyên Nhân Ong Chia Đàn

Có một số nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng ong tách đàn:

Sự phát triển quá mức của đàn

Khi đàn ong phát triển mạnh mẽ, số lượng ong thợ, ong non và mật ong tích trữ tăng nhanh chóng, không gian trong tổ trở nên chật hẹp. Điều này thúc đẩy đàn ong quyết định chia tách để tìm kiếm không gian sống mới phù hợp hơn.

Ong chúa già

Khi ong chúa trở nên già và sức sinh sản giảm, đàn ong sẽ bắt đầu nuôi dưỡng các ong chúa non. Sau khi các ong chúa mới nở, một phần của đàn, cùng với ong chúa cũ hoặc một trong những ong chúa mới, sẽ rời tổ để lập đàn mới.

Nhiều ong chúa nở cùng lúc

Trong trường hợp đàn ong nuôi dưỡng nhiều ong chúa cùng một lúc, các ong chúa mới nở sẽ không thể cùng tồn tại trong một tổ. Một số ong chúa sẽ dẫn theo một phần đàn ong thợ rời tổ để tạo lập tổ mới.

Thừa thức ăn

Khi đàn ong có nguồn thức ăn dồi dào (mật hoa và phấn hoa) mà không còn đủ không gian để lưu trữ, điều này có thể kích thích đàn ong chia tách để tạo lập thêm tổ mới nhằm tận dụng nguồn thức ăn sẵn có.

Dấu Hiệu Nhận Biết Ong Chia Đàn

Nhận biết sớm dấu hiệu ong sắp di chuyển đàn giúp người nuôi ong chuẩn bị và quản lý tốt hơn. Một số dấu hiệu bao gồm:

• Nhiều mũ chúa trong tổ: Khi đàn ong chuẩn bị chia tách, ong thợ sẽ bắt đầu nuôi nhiều ấu trùng chúa. Bạn sẽ thấy sự xuất hiện của các mũ chúa mới trên các khung tổ, đặc biệt là ở phần mép của các khung.
• Ong chúa cũ ngừng đẻ trứng: Ong chúa cũ có thể ngừng đẻ trứng và bắt đầu giảm kích thước cơ thể để chuẩn bị rời tổ cùng với một phần đàn ong thợ.
• Ong thợ trở nên ít hoạt động hơn: Ong thợ có thể ít hoạt động hơn trong việc thu thập mật và phấn hoa, vì chúng tập trung vào việc chuẩn bị di cư.
• Ong tụ tập bên ngoài tổ: Trước khi chia tách, ong thợ có thể tập trung thành những cụm lớn bên ngoài tổ, thường ở trên các cành cây hoặc bề mặt gần tổ.

Quá Trình Ong Chia Đàn

Quá trình chia đàn diễn ra theo các bước chính sau:

• Chuẩn bị chia đàn: Trước khi chia tách, ong thợ sẽ xây dựng các mũ chúa và bắt đầu nuôi dưỡng các ấu trùng chúa mới. Ong chúa cũ ngừng đẻ trứng và giảm kích thước để có thể bay xa.
• Bốc bay: Khi đàn ong đã sẵn sàng, ong chúa cũ sẽ dẫn một phần đàn ong thợ (thường chiếm khoảng 50% số lượng ong thợ trong đàn) rời khỏi tổ. Đàn ong bốc bay thành một khối lớn và di chuyển đến một vị trí trung gian, thường là một cành cây gần đó.
• Tìm kiếm nơi ở mới: Trong thời gian chờ đợi tại vị trí trung gian, các ong trinh sát sẽ bay đi tìm kiếm nơi ở mới, chẳng hạn như một hốc cây, một tổ ong trống, hoặc một không gian thích hợp khác. Khi tìm được nơi ở mới, ong trinh sát sẽ quay về báo hiệu cho đàn, và toàn bộ đàn ong sẽ di cư đến đó.
• Ổn định ở tổ mới: Khi đến tổ mới, ong chúa bắt đầu đẻ trứng và đàn ong tiếp tục phát triển. Trong khi đó, trong tổ cũ, một ong chúa mới sẽ nở và tiếp tục duy trì hoạt động của đàn ong cũ.

Hậu Quả Của Ong Chia Đàn

Hiện tượng chia tổ ong có thể mang lại một số hậu quả đối với người nuôi ong:

• Giảm sản lượng mật: Khi đàn ong chia tách, sản lượng mật ong trong tổ cũ sẽ giảm do mất đi một phần ong thợ. Điều này có thể ảnh hưởng đến sản lượng mật thu hoạch của người nuôi ong.
• Mất đi một phần đàn ong: Đàn ong rời tổ sẽ tạo ra sự sụt giảm số lượng ong trong tổ cũ, làm giảm sức mạnh và khả năng phát triển của đàn ong còn lại.
• Sự bất ổn trong tổ cũ: Sau khi chia xong, ong chúa mới cần thời gian để ổn định và bắt đầu đẻ trứng. Trong thời gian này, đàn ong có thể trở nên không ổn định và dễ bị tấn công bởi kẻ thù hoặc nhiễm bệnh.

Cách Quản Lý Hiện Tượng Ong Chia Đàn

Người nuôi ong có thể quản lý hiện tượng tổ chia đàn bằng một số biện pháp sau:

Ngăn chặn chia tách đàn ong

• Tăng không gian cho đàn ong: Để ngăn ngừa ong chia đàn, bạn có thể bổ sung thêm các tầng tổ mới khi thấy không gian trong tổ cũ trở nên chật hẹp. Điều này giúp đàn ong có đủ không gian để phát triển và lưu trữ mật, phấn hoa.
• Loại bỏ các mũ chúa: Khi phát hiện các mũ chúa mới trong tổ, bạn có thể loại bỏ chúng để ngăn chặn quá trình chia tách. Tuy nhiên, cần thận trọng khi thực hiện việc này, vì việc loại bỏ quá mức có thể gây hại cho sự phát triển của đàn.

Thu thập đàn ong chia tách

• Thu hồi đàn bốc bay: Nếu bạn phát hiện đàn ong đã rời tổ và đậu tạm thời trên một cành cây hoặc bề mặt nào đó, bạn có thể thu hồi chúng bằng cách sử dụng các dụng cụ chuyên dụng. Sau đó, đặt đàn ong này vào một thùng ong mới để tiếp tục nuôi dưỡng.

Nhân giống và tạo đàn mới

• Chia tách đàn một cách có kiểm soát: Thay vì để đàn ong tự chia tách, bạn có thể thực hiện việc chia tổ một cách có kế hoạch. Bằng cách tách một phần khung tổ chứa ấu trùng, mật, và một phần ong thợ, bạn có thể nhập thêm một ong chúa mới và tạo ra một đàn ong mới.

Lợi Ích Của Việc Chia Đàn Có Kiểm Soát

• Nhân giống đàn ong: Quá trình chia đôi có kiểm soát giúp bạn nhân giống đàn ong một cách hiệu quả và tạo ra nhiều đàn mới hơn mà không làm mất kiểm soát số lượng ong.
• Tăng sản lượng mật: Bằng cách quản lý tốt quá trình chia tổ, bạn có thể duy trì sự phát triển của các đàn ong mạnh mẽ, từ đó tăng sản lượng mật ong thu hoạch.

Tổng Kết

Ong chia đàn là một hiện tượng tự nhiên và cần thiết cho sự sinh sản và mở rộng quần thể ong. Tuy nhiên, hiện tượng này có thể ảnh hưởng đến sản lượng mật và sức mạnh của đàn ong nếu không được quản lý tốt. Bằng cách nhận biết sớm các dấu hiệu di cư, người nuôi ong cần thực hiện các biện pháp ngăn chặn kịp thời, và quản lý việc chia tách đàn một cách có kế hoạch, người nuôi ong có thể tận dụng quá trình này để nhân giống đàn ong và duy trì sản lượng mật ong hiệu quả.

Tác giả: Ong Mật Golden Bee